มัททวะ (ความสุภาพอ่อนโยน) หลักธรรมพระพุทธศาสนา

มัททวะ: ความสุภาพอ่อนโยน

มัททวะ หมายถึง ความสุภาพอ่อนโยน มีเมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขา มีความเคารพผู้อาวุโสและอ่อนโยนต่อบุคคลที่เสมอและต่ำกว่า ความสุภาพอ่อนโยนเป็นคุณธรรมอันงดงามที่ทุกคนพึงมี เป็นความประพฤติที่แสดงออกถึงความอ่อนน้อมถ่อมตน รู้จักกาลเทศะ รู้จักควบคุมอารมณ์ของตนเอง และไม่ก้าวร้าวผู้อื่น

มัททวะเป็นคุณธรรมที่ทุกคนควรยึดมั่นปฏิบัติ เพราะจะช่วยเสริมสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างบุคคล ช่วยสร้างสังคมที่อบอุ่นและน่าอยู่ยิ่งขึ้น

ความสำคัญของมัททวะ

ความสุภาพอ่อนโยนมีความสำคัญต่อบุคคลและสังคมเป็นอย่างมาก ดังนี้

• ต่อบุคคล ความสุภาพอ่อนโยนช่วยให้บุคคลมีจิตใจที่เมตตากรุณา ปราศจากความโกรธ ความหลง ส่งผลให้มีสุขภาพจิตที่ดี มีความสุข และสามารถดำเนินชีวิตได้อย่างสงบสุข
• ต่อสังคม ความสุภาพอ่อนโยนช่วยให้สังคมเกิดความสงบสุข ร่มเย็น ปราศจากความขัดแย้ง ส่งผลให้สังคมมีความเจริญก้าวหน้าและมีความมั่นคง

มัททวะในชีวิตประจำวัน

ทุกคนสามารถฝึกฝนความสุภาพอ่อนโยนได้ ดังนี้

• พูดจาด้วยน้ำเสียงอ่อนโยน ไพเราะ ไม่ตะคอก ไม่โวยวาย
• ปฏิบัติต่อผู้อื่นด้วยความเคารพ ไม่ดูถูกเหยียดหยาม
• ช่วยเหลือผู้อื่นด้วยความเต็มใจโดยไม่หวังผลตอบแทน

ตัวอย่างของความสุภาพอ่อนโยน

ตัวอย่างของความสุภาพอ่อนโยนในชีวิตประจำวัน ได้แก่

• การพูดจาด้วยคำสุภาพ อ่อนน้อมถ่อมตน
• การยิ้มแย้มแจ่มใส ทักทายผู้อื่นด้วยความเป็นมิตร
• การช่วยเหลือผู้อื่นโดยไม่หวังผลตอบแทน

มัททวะในทศพิธราชธรรม

ในทศพิธราชธรรม หลักธรรมอันทรงคุณค่าที่พระมหากษัตริย์พึงมีนั้น หนึ่งในธรรมที่สำคัญยิ่งคือ “มัททวะ” ซึ่งหมายถึง ความสุภาพอ่อนโยน หมายถึง การปฏิบัติตนด้วยความอ่อนโยน นุ่มนวล ไม่แข็งกระด้าง ดื้อดึง ถือองค์ มัททวะเป็นคุณธรรมที่แสดงออกถึงเมตตากรุณา และความเคารพผู้อื่น

ตัวอย่างความสุภาพอ่อนโยนที่ทรงคุณค่า

ในประวัติศาสตร์ไทยมีบุคคลมากมายที่แสดงถึงความสุภาพอ่อนโยนอย่างโดดเด่น ได้แก่

• พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงสุภาพอ่อนโยนต่อพสกนิกร ทรงปกครองประเทศด้วยความเมตตากรุณา
• สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงสุภาพอ่อนโยนต่อข้าราชบริพาร ทรงอบรมสั่งสอนด้วยความเมตตา
• สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงสุภาพอ่อนโยนต่อประชาชน ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจต่างๆ ด้วยพระเมตตา

ความสุภาพอ่อนโยนของบุคคลเหล่านี้ เป็นแรงบันดาลใจให้กับคนรุ่นหลังให้ร่วมกันสร้างสังคมที่ดีขึ้น

คำถามที่พบบ่อย

ถาม: มัททวะต้องสุภาพอ่อนโยนกับทุกคนหรือไม่

มัททวะต้องสุภาพอ่อนโยนกับทุกคน ไม่ว่าจะเป็นคนในครอบครัว เพื่อนฝูง เพื่อนร่วมงาน หรือแม้กระทั่งคนแปลกหน้า โดยไม่เลือกปฏิบัติ

ถาม: มัททวะจะทำให้เราเสียเปรียบหรือไม่

มัททวะจะไม่ทำให้เราเสียเปรียบ แต่จะช่วยเพิ่มโอกาสให้กับเรา เพราะความสุภาพอ่อนโยนเป็นที่ยอมรับของผู้คนทั่วไป

ถาม: มัททวะจะทำให้เรารู้สึกอ่อนแอหรือไม่

ความสุภาพอ่อนโยนไม่ได้ทำให้เราอ่อนแอ แต่กลับทำให้เราเข้มแข็งขึ้น เพราะความสุภาพอ่อนโยนทำให้เราเป็นที่รักและเคารพของผู้อื่น

บทสรุป

ความสุภาพอ่อนโยนเป็นคุณธรรมพื้นฐานที่ทุกคนพึงมี การฝึกฝนความสุภาพอ่อนโยนจะช่วยให้เราเป็นคนที่มีจิตใจที่เมตตากรุณา เป็นที่รักและเคารพของผู้อื่น และสามารถดำเนินชีวิตได้อย่างสงบสุข ดังนั้น ขอเชิญชวนทุกคนร่วมกันฝึกฝนความสุภาพอ่อนโยน เพื่อสร้างสังคมที่เต็มไปด้วยความรัก ความเมตตา และความสุข